obóz koncentracyjny w Dachau

 

Obóz koncentracyjny Dachau był jednym z pierwszych obozów hitlerowskich i jako jedyny istniał przez cały 12-letni okres panowania reżimu. Założony 22 marca 1933 roku w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach miasta Dachau nieopodal Monachium był pierwszym niemieckim obozem koncentracyjnym dla izolowania politycznych przeciwników reżimu, duchownych i Żydów. Miał służyć jako wzór dla kolejnych obozów oraz jako „szkoła przemocy”. W ciągu 12 lat jego istnienia w Dachau i obozach „filialnych” więziono ponad 200 tys. ludzi z 40 krajów okupowanych przez Niemcy. Zamordowanych zostało 148 802 więźniów, w tym około 28 tys. Polaków i 13 tys. Żydów. Obóz wyzwoliły wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945 roku. Dnia wyzwolenia doczekało około 33 tys. z nich, w tym prawie 15 tys. Polaków (była to najliczniejsza grupa narodowościowa).

KL Dachau pełnił funkcję głównego obozu dla duchownych z Kościołów chrześcijańskich (katolickich, protestanckich i prawosławnych). Był miejscem kaźni szczególnie duchowieństwa polskiego. Według szacunków Kościoła katolickiego do Dachau zostało zesłanych ok. trzech tysięcy (w tym 1780 z Polski) zakonników, diakonów, księży i biskupów katolickich. Niemcy zamordowali ogółem 1 034 duchownych, w tym 868 Polaków, z czego 747 kapłanów diecezjalnych, 110 zakonników i 9 duchownych innych wyznań.

Poza duchownymi z Polski więźniami Dachau było m.in. 333 księży niemieckich, 169 francuskich, 159 czeskich i 110 austriackich. 56 księży, zakonników i świeckich zostało beatyfikowanych po wojnie. Tych, którzy przeżyli - ok. 67 tys. osób - wyzwoliły 29 kwietnia 1945 r. wojska amerykańskie.

Gdy sześć dni wcześniej żołnierze amerykańscy wyzwalali KZ Flossenbürg, znaleźli tam 1 500 ciężko chorych osób. Wcześniej, od połowy kwietnia, SS-mani wyprowadzili ok. 30 tys. więźniów w tzw. Marszach śmierci. W latach 1938-1945 w KZ Flossenbürg i jego podobozach więziono ok. 84 tys. mężczyzn i 16 tys. kobiet z ponad 30 krajów, co najmniej 30 tys. z nich zamordowano.

Miejsce pamięci w Dachau, utworzone w 1965 roku z inicjatywy byłych więźniów, odwiedza rocznie 800 tys. osób.